پایگاه خبری تحلیلی زاگرس نشینان

به گزارش خبرگزاری زاگرس نشینان؛ روزگاری استان خوزستان یکی از پر آب‌ترین استان‌های کشور بود،کارون به عنوان رودخانه بسیار مهم جلگه خوزستان و مهد اولین تمدن‌های بشری در جهان محسوب می شد. این رودخانه که زمانی شکوه فراوانی داشت تنها رودخانه قابل کشتی‌رانی ایران بود به طوری که در زمان اکتشاف نفت در مسجدسلیمان پنجم خرداد سال ۱۲۸۷ خورشیدی (۱۹۰۸ میلادی) کشتی‌ها حتی تا نزدیک مسجدسلیمان در منطقه درب خزینه باراندازی می‌کردند. در آن زمان تجهیزات اکتشاف نفت در آن سال‌ها از طریق خلیج‌فارس و سپس اروندرود وارد کارون می‌شدند و پس از عبور از بنادر خرمشهر، اهواز و شوشتر تا بارانداز درب خزینه می‌آمدند و از آنجا ابتدا با ارابه‌ها و سپس با خط آهن درب خزینه – مسجدسلیمان حمل می‌شد.

این نمایی از کارون در آب و پرطراوت پیش از سدسازی‌ها و انتقال آب‌ها بود اما امروز کارون این رود تمدن ساز کهن چه وضعی دارد؟
امروز با وجود ۶ سرشاخه دائمی از یخچال‌ها و برف‌چال‌های کارون در زاگرس بختیاری به طور کامل و سالیانه به فلات مرکزی انتقال می‌یابد و آورد آنها به جلگه تشنه خوزستان نمی‌رسد؛مدت هاست در میان بحران خشکیدگی تالاب ها و انتقال آب کارون و ساخت سدهای فروان، روستاییان این استان به‌دنبال تانکرهای آب روانه شده‌اند، شمال خوزستان با اینکه در محاصره سدهای بزرگ است، اما مردم در بی آبی غرق هستند. بخش دهدز در شهرستان ایذه با ۱۰۰روستا در فاصله ۵کیلومتری در میان سدهای کارون ۳و کارون ۴قرار دارد؛ این بخش که همیشه با مشکل آب مواجه بوده، با آمدن خشکسالی اکنون در شرایط دشوارتری قرار دارد.
در مرکز خوزستان هم با وجود رودخانه کارون، وضع آب روستاها همین‌قدر آشفته است.حال سوال اساسی این است که باتوجه به این مورد که استان خوزستان یکی از پر آب‌ترین استان‌های ایران است آیا تغییرات اقلیمی منجر به این وضعیت در استان خوزستان شده‌اند یا سوءمدیریت‌ها این استان را با کم آبی مواجه ساخته است؟
برخی مسئولان و کارشناسان، سیاست‌های نادرست مدیریتی را دلیل آن می‌دانند که کارون با آن عظمتش به نهری خشکیده تبدیل شده است؛ اتفاقی دردناک که اگر ۳۰سال قبل درباره آن سخن می‌گفتید بسیاری به آن می‌خندیدند. حالا کرونا، گرما، بی‌برقی و بی‌آبی عفریته‌هایی شده‌اند که به جان زندگی مردم خوزستان افتاده‌اند.

عباس صدریان فرمدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان درگفت و گو با رسانه ها پیرامون سد‌های چهار حوضه آبریز کارون، کرخه، دز، مارون، زهره و جراحی، اظهار کرد: در سال آبی جاری متاسفانه بارش‌های به وقوع‌پیوسته تقریبا در تمام حوضه‌های آبریز منتهی به استان خوزستان، کمتر از میانگین بلندمدت بود.
وی افزود: علاوه بر این مساله، میزان بارش‌ها در ماه‌های اسفند و فروردین که مهمترین ماه‌ها برای آبگیری مخازن سد‌ها است، با شدت بیشتری کاهش یافت به شکلی که در فروردین ماه عملاً هیچ بارشی به وقوع نپیوست و وضعیت بسیار دشوار شد.
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: شروع سال آبی به گونه‌ای بود که حجم ذخایر سد‌های استان بسیار کاهش یافته و در حداقل‌های ممکن قرار گرفته بود و حتی در بسیاری از سد‌ها از تراز مجاز بهره‌برداری نیز پایین‌تر قرار داشتیم و در این وضعیت بود که سال آبی را آغاز کردیم.
صدریان فر عنوان کرد: دست به دست دادن همه این مسایل سبب شده آبگیری مخازن سد‌های خوزستان به میزان مورد انتظار نباشد و در حال حاضر برای دومین سال پیاپی با خشکسالی مواجه هستیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر حجم مفید مخازن سد‌های خوزستان ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب است که معادل ۳۶ درصد از حجم مفید مخازن است و ۶۴ درصد از حجم مفید مخازن سد‌های خوزستان خالی است.
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به وضعیت بحرانی سد کرخه گفت: در میان سد‌های استان خوزستان، وضعیت موجودی منابع آب سد کرخه از سایر سد‌ها بحرانی‌تر است و ورودی این سد از ابتدای سال آبی جاری نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۶۰ درصد کاهش داشته است.
صدریان فر عنوان کرد: در حال حاضر تراز سطح آب مخزن سد کرخه نسبت به زمان مشابه سال قبل ۲۰ متر پایین‌تر و از نظر حجمی یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب کمتر است.
وی در خصوص وضعیت تامین آب کشاورزی به منظور انجام کشت‌های تابستانه تصریح کرد: با توجه به شرایط فعلی، میزان منابع آب در دسترس و قابل برنامه‌ریزی برای تابستان نسبت به شرایط نرمال با محدودیت‌هایی مواجه است.
مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به اینکه با توجه به وضعیت سد‌ها اولویت اول تامین آب شرب استان است، گفت: بر اساس شرایط موجود پروژه‌های ویژه‌ای در دستور کار قرار گرفته است تا با وجود محدودیت شدید منابع آبی، آب شرب پایدار از نظر کمی و کیفی برای استان تامین شود.

صدریان فر عنوان کرد: با توجه به اعلام منابع آب قابل تامین برای کشاورزان توسط سازمان آب و برق خوزستان در شورا‌های استانی، برنامه‌ریزی در بخش کشاورزی زودتر از هر سال، انجام شده و بر این اساس الگوی کشت و محدودیت‌های لازم از سوی سازمان جهاد کشاورزی، اعلام و اطلاع رسانی شده است.
اگرچه بر اساس مطالعات اقلیمی منابع آبی ما تجدیدپذیر است اما موضوع دیگری که در مدیریت آب خوزستان باید مورد توجه قرار گیرد، انتقال آب از سرشاخه کارون و دز است.
اگرچه دولت سیزدهم در کنار دو پروژه فاضلاب اهواز و طرح آبرسانی غدیر، پیگیری پروژه آبرسانی روستایی در قالب پروژه جهاد آبرسانی به منظور کاهش مشکلات آبی خوزستان را به جد دنبال می کند اما به گفته برخی از نمایندگان مجلس« تاکنون غرامت تلفات گسترده دامی در استان خوزستان مردم در پی تنش آبی سال گذشته پرداخت نشده است. آیا این عدم مدیریت نیست؟»
با توجه به بحران آب در خوزستان و مدیریت نامطلوب در بالاترین سطح و انبوه مشکلات گسترده ای که از دولت قبل در خوزستان همچنان پا برجاست، انتظار می رود وزارت کشاورزی و نیروبرای جلوگیری از حوادث سال گذشته بیش از این درکنار مردم خوزستان باشند وامورات خوزستان را تنها از راه دور پیگیری نکنند.